Introductie 

Posttraumatische Stress Stoornis

Een Posttraumatische Stress Stoornis (PTSS) wordt in de Engelse taal ook wel beschreven als “Post-Traumatic Stress Disorder”, afgekort PTSD. PTSS valt in de Nederlandse vertaling van het “Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen (DSM-5)”, die vertaald is vanuit de Amerikaanse “Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders- DSM-5®,  onder de groep “trauma- en stressor gerelateerde klachten”. 

Het wordt in de literatuur beschreven als een psychische aandoening die ontstaat wanneer iemand geconfronteerd wordt met een onverwachte, stressvolle, ingrijpende gebeurtenis die (biologisch) op dat moment niet goed door de persoon verwerkt kan worden – er ontstaat een bedreiging van de ‘lichamelijke onschendbaarheid’ (fysieke integriteit) van de persoon. Wanneer een persoon blootgesteld is aan een dergelijk traumatische ervaring, die niet kan worden verwerkt, ontstaan er vaak diverse en uiteindelijk steeds ernstiger wordende verschijnselen.

"Er wordt pas van een Post-Traumatische Stress Stoornis (PTSS) gesproken als de klachten langer dan een maand bestaan.

Wanneer de klachten korter dan een maand bestaan,

spreekt men van een Acute Stress Stoornis (ASS)."

Hieronder weergegeven hoe het ontstaan van PTSS leidt tot bewuste waarneming, ongewenst gedrag en herbeleving. Er dient een duidelijk onderscheid gemaakt te worden tussen PTSS en een normaal verwerkingsproces van een schokkende gebeurtenis, waarvan de emotionele gevolgen vaak binnen enkele weken verdwenen zijn. 

De ‘stappen’ in het ontstaan van PTSS:

1. Onbewuste sensorische registratie – waarneming door de vijf (5) zintuigen (gehoor, gevoel, gezicht, reuk en smaak).

2. Onbewuste automatische gevoelsmatige waarneming krijgen een niet te beïnvloeden waardeoordeel in het limbisch systeem in de hersenen (met name door de invloed van de linker en rechter Amygdala).

3. Bewust of onbewuste hersenregistratie en vorming van een geheugencluster die directe en onbewuste reacties/gedachtevorming geeft.

4. Bewuste primaire reflexmatige en daardoor automatische, niet te controleren reacties, op basis van gevoel - dit leidt tot een automatische (nieuwe) staat van "zijn" – bijvoorbeeld door oncontroleerbare prikkelbaarheid, woede-uitbarstingen, nachtmerries, herbelevingen (flashbacks) en vaak hieruit voortvloeiende continue negatieve en belemmerende gedachtes, fantasieën en belemmerende overtuigingen.

Extreme angst, verschrikking, hulpeloosheid en/of afschuw treden bij het ontstaan van PTSS op de voorgrond. Men heeft vaak een ernstige paniekreactie gehad die gepaard ging met ademhalingsstoornissen (stokken van de ademhaling), vlucht maar ook bevries reacties, flauw vallen, hartkloppingen en zweten. 

In de ontstane 'te schokkende gebeurtenis' reageert iemand dan ook automatisch, zonder erbij na te denken en ervaart hierdoor ongecontroleerde ongewenste momenten. Nadenken kan niet meer omdat dat gedeelte van de hersenen, de zogenaamde Prefrontale Cortex (PFC), tijdelijk niet meer van bloed wordt voorzien vanwege de ernstige crisis. 

In de acute stress fase na de 'te schokkende gebeurtenis' lijken de verschijnselen nog wel op een 'normale reactie' op ernstige dreiging en daardoor een combinatie van te verwachten lichamelijke en psychische verschijnselen. Men heeft heftige huilbuien, woede van de onmacht die ontstaan is door de situatie, ongeloof, maar ook totale ontreddering - men voelt zich daardoor letterlijk ‘waardeloos’ geworden.

Wanneer deze situatie echter na een maand overgaat in uitgebreide en langdurige negatieve en belemmerende reacties kan er op basis van het bovenstaande een posttraumatische stress stoornis (PTSS) zijn ontstaan. Snelle signalering en effectief herstel, wat mij betreft vanzelfsprekend door inzet van vooruitstrevende en onderbouwde Energie Psychologie interventies. Het is verder erg belangrijk dat er later een juiste professionele beoordeling is zodat voorkomen kan worden dat er een misdiagnose van een burn-out wordt gemaakt. Mensen met PTSS worden vaak als burn-out gediagnosticeerd. Later blijkt het in veel gevallen om PTSS te gaan.